بازشناسی مانایی ماهیت انگاره‌های قدسی در معماری اصیل اسلامی ایران مبتنی بر شناسایی هویت پایدار کالبد مساجد جامع ایرانی

معماری پایدار ایرانی اسلامی همیشه بر زیبایی تاکید داشته است و ایرانیان سعی کرده‌اند در معماری بناهای فاخر ماندگار خویش معانی و مفاهیم اصولی را با توجه به اندیشه‌های اسلامی متبلور نمایند. مجریان ساخت و طراحان معماری مساجد ایرانی چه در گذشته و چه در زمان حال همواره سعی داشته‌اند که در کنار ساختار سازه‌ای و کالبد ظاهری آن مساجد به عنوان یک مکان اجتماعی و برآورنده نیازهای روزمره گروه‌های اجتماعی، به آن روح و تقدس معنوی مرتبط با عالم بالا بدهند. مسئله و موضوع مطرح برای تحقیق در این خصوص این است که اندیشه و معنا چگونه با طی مراحل طراحی کالبد معماری، تجلی عینی می‌یابد؟ این پژوهش از طریق بررسی منابع کتابخانه‌ای در زمینه تحلیل معماری بناهای اسلامی به روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و با بررسی کلیه متغیرهای موثر مورد تایید اسلام نمونه موردی عناصر کالبدی مسجد جامع اصفهان به قصد تعیین پاسخ مسئله مطرح فوق مورد پژوهش قرار گرفته است. دستاوردهای این پژوهش مدعی بر اثبات این ادعا است که هنر معماری اسلامی ایران جلوه‌گاه تحقق امر قدسی در کالبد فیزیکی هنر اسلامی در عین تأمین نیازهای اجتماعی در صورت و معنی است. با رعایت اصل یکپارچگی یا وحدت در عین کثرت در عملکرد لازم مساجد جامع ایران اسلامی عملا این اصل اساسی فلسفی در ضمن ماهیت محفوظ بنای مساجد جامع ایرانی بگونه ای هوشمندانه نهادینه شده است.